
คลังวิดีโอ
ชุดความรู้ที่ 1 : การดูนกเบื้องต้น
จุดประสงค์ของคลิป : ให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการดูนกสำหรับเยาวชน/นักเรียน/นักศึกษาที่มาเข้าค่าย
อบรมหรือผู้ที่สนใจ โดยเฉพาะในพื้นที่ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ดและเขตห้ามล่าสัตว์ป่า
บึงบอระเพ็ด ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของนกประจำถิ่นและนกอพยพนานาชนิด
รายละเอียดเนื้อหาโดยรวม:
- เกริ่นนำเกี่ยวกับความสำคัญของการดูนก เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมความเข้าใจในธรรมชาติ มีความสงบ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
- แนะนำพื้นที่เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ดว่าเป็นแหล่งดูนกที่โดดเด่น ทั้งนกประจำถิ่นและนกอพยพ
- อธิบายหลักการเบื้องต้นของการดูนก เช่น:
- ใช้ความสงบ ไม่ส่งเสียงดัง
- แต่งกายสีเรียบกลมกลืนธรรมชาติ
- สังเกตลักษณะสำคัญของนก เช่น สี ขนาด ปาก ขา ท่าทาง และเสียงร้อง
- บันทึกข้อมูลนกที่เห็นไว้เพื่อการเรียนรู้และเปรียบเทียบในอนาคต
- การใช้อุปกรณ์ดูนก:
- กล้องส่องทางไกลแบบพกพา (binoculars) เหมาะสำหรับมือใหม่ ใช้ง่าย ราคาย่อมเยา
- กล้องดูนกระยะไกลแบบขาตั้ง (spotting scope) สำหรับดูนกระยะไกล เช่น นกในบึงหรือในทุ่ง
- สมุดบันทึกหรือแอปพลิเคชันบนมือถือสำหรับจดข้อมูลนก
- คู่มือดูนก bird guide (แบบหนังสือหรือแอป) เพื่อใช้เปรียบเทียบลักษณะนกที่พบ
- วิธีใช้คู่มือดูนก:
- สังเกตลักษณะภายนอกของนกก่อน เช่น สีและขนาด
- เปรียบเทียบกับรูปในคู่มือเพื่อระบุชื่อ
- ใช้ข้อมูลอื่นประกอบ เช่น ถิ่นอาศัย พฤติกรรม และช่วงเวลาการพบเห็น
- แนะนำช่วงเวลาที่เหมาะสมในการดูนก:
- ช่วงเช้า (ประมาณ 6:00 – 9:00 น.) เป็นช่วงที่นกเคลื่อนไหวและหากิน
- ช่วงเย็น (ประมาณ 16:30 – 18:30 น.) เป็นช่วงที่นกเริ่มกลับรัง
- ฤดูที่เหมาะสมที่สุดคือช่วงปลายฝนถึงฤดูหนาว (พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์) ซึ่งเป็นฤดูนกอพยพ
- ปิดท้ายด้วยการเชิญชวนให้ทุกคนมาสัมผัสประสบการณ์ดูนก ณ บึงบอระเพ็ด ด้วยใจที่รักธรรมชาติ และช่วยกันอนุรักษ์แหล่งอาศัยของนกเหล่านี้ให้คงอยู่ต่อไป
ชุดความรู้ที่ 2 : เกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมกับการฟื้นฟูพื้นที่ชุ่มน้ำบึงบอระเพ็ด
จุดประสงค์ของคลิป : เพื่อให้ความรู้และสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทของพื้นที่ชุ่มน้ำบึงบอระเพ็ดความเชื่อมโยงระหว่างการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกับภาคการเกษตร
และแนวทางการปรับเปลี่ยนวิถีเกษตรให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
โดยเน้นกิจกรรมการทำนาเปียกสลับแห้งและการผลิตปุ๋ยจากวัชพืชน้ำซึ่งช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เสริมสร้างอาชีพ และยกระดับคุณภาพชีวิตของชุมชน
รายละเอียดเนื้อหาโดยรวม : คลิปเริ่มต้นด้วยการอธิบายว่า
“พื้นที่ชุ่มน้ำ” คืออะไร และเหตุใดจึงมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ
โดยเน้นว่าบึงบอระเพ็ดเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศไทยและได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับนานาชาติ
ทำหน้าที่สำคัญในการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ ควบคุมน้ำหลาก กรองน้ำเสีย
และเป็นแหล่งหากินของนกและสัตว์น้ำจำนวนมากคลิปจะกล่าวถึงผลกระทบจาก กาเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ซึ่งเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย โดยเฉพาะภาคการเกษตรที่ใช้น้ำมาก ใช้สารเคมีจำนวนมาก
และทำให้เกิดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น มีเทนจากการทำนาแบบน้ำขัง
รวมถึงวัชพืชในบึง เช่น ผักตบชวา ที่เมื่อเน่าเปื่อยจะปล่อยก๊าซเรือนกระจกซ้ำเติมปัญหาแนวทางการแก้ไขจึงเน้นการปรับเปลี่ยนสู่ วิถีเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยมีการดำเนินกิจกรรมหลัก 2
อย่าง ได้แก่:
- การทำนาเปียกสลับแห้ง
โดยเริ่มจากการให้ความรู้แก่เกษตรกร สร้างความเข้าใจในข้อดีของระบบการทำนาแบบประหยัดน้ำ และลดก๊าซเรือนกระจก มีการพาไปศึกษาดูงานในพื้นที่ที่ทำสำเร็จ แล้วจึงจัดทำแปลงนำร่องในพื้นที่ตำบลวังมหากร และตำบลทับกฤช รวมพื้นที่กว่า 100 ไร่ ซึ่งสามารถลดการใช้น้ำได้จริง และช่วยลดต้นทุน เพิ่มรายได้ของชาวนาในพื้นที่ - การผลิตสารปรับปรุงดินจากวัชพืชน้ำ
โดยนำผักตบชวาและวัชพืชที่เก็บจากบึงบอระเพ็ดมาหมักแบบไม่กลับกอง ในพื้นที่ตำบลพระนอน เป็นการลดปริมาณวัชพืชในบึง ลดภาวะตื้นเขิน และนำน้ำหมักมาใช้เป็นสารปรับปรุงดินที่มีประโยชน์ต่อการเกษตร ซึ่งนอกจากช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังสร้างอาชีพเสริมใหม่ให้กับชุมชน
โดยทั้งสองกิจกรรมนี้ เป็นการรวมมือของทั้งภาคประชาชนและหน่วยงานต่างๆ
และได้มีการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ ดังนี้
- กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบึงบอระเพ็ดโลว์คาร์บอน
ตำบลพระนอน
- กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบึงบอระเพ็ดโลว์คาร์บอน
ตำบลวังมหากร
รวมถึงการจัดตั้ง ศูนย์เรียนรู้ชุมชนต้นแบบบึงบอระเพ็ดโลว์คาร์บอน ณ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด เพื่อเป็นพื้นที่ให้ความรู้แก่เกษตรกร นักเรียน และผู้สนใจทั่วไป
นอกจากนี้ จังหวัดนครสวรรค์ยังได้แต่งตั้ง คณะกรรมการขับเคลื่อนการพัฒนาการเกษตรแบบยั่งยืน
เพื่อเตรียมขยายผลโครงการไปยังพื้นที่อื่นๆ โดยใช้บึงบอระเพ็ดเป็นต้นแบบ
และบูรณาการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อผลักดันการพัฒนาพื้นที่ชุ่มน้ำบึงบอระเพ็ดอย่างรอบด้าน
ทั้งด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน
ชุดความรู้ที่ 3 : ท่องเที่ยววิถีบึงบอระเพ็ด
จุดประสงค์ของคลิป
: เพื่อแนะนำเสน่ห์และเอกลักษณ์ของการท่องเที่ยวในพื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ทั้งในด้านธรรมชาติ วัฒนธรรม วิถีชีวิต และกิจกรรมที่หลากหลาย
โดยเน้นการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่เชื่อมโยงกับวิถีชุมชน
ส่งเสริมให้ผู้ชมเข้าใจถึงคุณค่าและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติควบคู่กับการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
รายละเอียดเนื้อหาโดยรวม
: คลิปจะเริ่มต้นด้วยภาพมุมสูงของบึงบอระเพ็ด
ซึ่งเป็นบึงน้ำจืดขนาดใหญ่ที่สุด
ในประเทศไทย และพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ
เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของนกน้ำ ปลา และพืชน้ำนานาชนิด
รวมถึงเป็นพื้นที่ที่มีเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม
และวิถีชีวิตของผู้คนรอบบึงที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน นำเสนอภาพรวมของเส้นทางท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ
ในบึงบอระเพ็ด เช่น การล่องเรือชมวิวริมบึง ดูนกน้ำ ในฤดูหนาว
โดยเฉพาะนกอพยพหายาก และการเยี่ยมชมจุดชมพระอาทิตย์ขึ้น-ตกที่สวยงาม รวมถึงการเที่ยวชม
“ทุ่งบัวแดง”
ซึ่งจะเบ่งบานในช่วงฤดูหนาวเป็นฉากหลังของการท่องเที่ยวเชิงภาพถ่ายที่งดงาม เชื่อมโยงไปถึงกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงวิถีชุมชน เพื่อสะท้อนให้เห็นว่า “การท่องเที่ยววิถีบึงบอระเพ็ด”
เป็นเรื่องของคนและธรรมชาติที่เติบโต ไปด้วยกัน ท้ายคลิปจะเชิญชวนให้ผู้ชมเดินทางมาสัมผัสบึงบอระเพ็ดด้วยตนเอง
พร้อมทั้งตระหนักถึงการท่องเที่ยวอย่างมีจิตสำนึก รักษาธรรมชาติและส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน เพื่อให้บึงบอระเพ็ดยังคงเป็นพื้นที่ที่ “อยู่ได้ทั้งคน
อยู่ได้ทั้งนก และอยู่ได้
ทั้งอนาคต”
ชุดความรู้ที่ 4 การเตรียมความพร้อมสำหรับการท่องเที่ยวบึงบอระเพ็ด
จุดประสงค์ของคลิป
- เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ การเตรียมความพร้อมก่อนเดินทางมาท่องเที่ยวบึงบอระเพ็ด
- เพื่อให้ผู้ชมตระหนักถึง ความสำคัญของบึงบอระเพ็ด ในฐานะบึงน้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดของประเทศและพื้นที่ชุ่มน้ำที่สำคัญระดับนานาชาติ
- เพื่อแนะนำแนวทางปฏิบัติที่ถูกต้องและเหมาะสม ทั้งด้าน การศึกษาข้อมูล, การแต่งกาย, ความปลอดภัย และความรับผิดชอบต่อธรรมชาติ
- เพื่อกระตุ้นให้นักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชม โดยมีความพร้อม สร้างประสบการณ์ที่ดี และช่วยรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้อยู่คู่ชุมชนอย่างยั่งยืน
รายละเอียดเนื้อหาโดยรวม
บทนำ
- แนะนำบึงบอระเพ็ด ความสำคัญในด้านระบบนิเวศ ความหลากหลายทางชีวภาพ และเป็นแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ
การเตรียมตัวก่อนเดินทาง
- ศึกษาข้อมูลล่วงหน้า:
ฤดูกาล, สภาพอากาศ,
กิจกรรมท่องเที่ยวที่เหมาะสม
- แนะนำกิจกรรมตามฤดูกาล
- ฤดูหนาว → ชมทุ่งบัวแดง,
ดูนกอพยพ
- ฤดูร้อน–ต้นฝน → พักผ่อนเชิงธรรมชาติ, ศึกษาวิถีชีวิตรอบบึง, เดิน Trail, ชมพระอาทิตย์ขึ้น
การแต่งกายและอุปกรณ์ที่เหมาะสม
- เดิน Trail
→ เสื้อแขนยาว/ระบายอากาศ,
กางเกงขายาว,
รองเท้าผ้าใบ,
หมวก/แว่นกันแดด
- ล่องเรือชมบึง/ทุ่งบัวแดง
→ เสื้อผ้าบาง ระบายอากาศ, กางเกงคล่องตัว,
รองเท้ารัดส้น,
ต้องใส่เสื้อชูชีพ
- ฤดูฝน → เสื้อกันฝน, เสื้อผ้าแห้งไว, รองเท้ากันลื่น
จุดบริการนักท่องเที่ยว
- อาคารนิทรรศการศูนย์ศึกษาธรรมชาติ
(ข้อมูล, ประวัติ,
ระบบนิเวศ,
ความหลากหลายทางชีวภาพ)
- หอชมนก
(ชมวิวพาโนรามา ดูนก)
- เส้นทางศึกษาธรรมชาติ (บอร์ดวอล์ก 300 ม. และเส้นทางบก 2.2 กม.)
ความรับผิดชอบต่อธรรมชาติ
- รักษาความสงบ, ไม่ส่งเสียงดัง, ไม่เก็บดอกไม้, ไม่ให้อาหารสัตว์, รักษาความสะอาด
บทสรุป/ปิดท้าย
- เชิญชวนให้มาเยือนบึงบอระเพ็ดด้วยความพร้อม